De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
hoc autem fieri poterit, si complexionum genera intelle-
gentur. nam aut ita complectemur, ut in unum con-
ducamus propositionem et assumptionem, hoc modo:
"quodsi leges omnes ad utilitatem rei publicae referri
convenit, hic autem saluti rei publicae profuit, pro-
fecto non potest eodem facto et saluti communi con-
suluisse et legibus non optemperasse;" aut ita, ut ex
contrario sententia conficiatur, hoc modo: "summa
igitur amentia est in eorum fide spem habere, quorum
perfidia totiens deceptus sis;" aut ita, ut id solum,
quod conficitur, inferatur, ad hunc modum: "urbem
igitur diruamus;" aut, ut id, quod eam rem, quae con-
ficitur, sequatur necesse est. id est huiusmodi: "si
peperit, cum viro concubuit: peperit autem." conficitur
hoc: "concubuit igitur cum viro." hoc si nolis inferre
et inferas id, quod sequitur: "fecit igitur incestum", et
concluseris argumentationem et perspicuam fugeris
complexionem.
quare in longis argumentationibus ex
conductionibus aut ex contrario complecti oportet, in
brevibus id solum, quod conficitur, exponere, in iis,
in quibus exitus perspicuus est, consecutione uti.
Si qui autem ex una quoque parte putabunt constare
argumentationem, poterunt dicere saepe satis esse hoc
modo argumentationem facere: "quoniam peperit, cum
viro concubuit;" nam hoc nullius neque approbationis
neque complexionis indigere. sed nobis ambiguitate
nominis videntur errare. nam argumentatio nomine
uno res duas significat, ideo quod et inventum ali-
quam in rem probabile aut necessarium argumentatio
vocatur et eius inventi artificiosa expolitio.