De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
oportet autem animadvertere, ne, cum aliter
sint multa iudicata, solitarium aliquid aut rarum
iudicatum afferatur. nam sic his rebus auctoritas
iudicati maxime potest infirmari. atque ea quidem,
quae quasi probabilia sumentur, ad hunc modum
temptari oportebit.
Quae vero sicuti necessaria dicentur, ea si forte
imitabuntur modo necessariam argumentationem ne-
que erunt eiusmodi, sic reprehendentur: primum con-
prehensio, quae, utrum concesseris, debet tollere: si
vera est, numquam reprehendetur; sin falsa, duobus
modis, aut conversione aut alterius partis infirmatione
conversione, hoc modo:
Nam si veretur, quid eum accuses, qui est probus? Sin inverecundum animi ingenium possidet, Quid autem eum accuses, qui id parvi auditum aestimet?hic, sive vereri dixeris sive non vereri, concedendum hoc putat, ut neges esse accusandum. quod conver- sione sic reprehendetur: "immo vero accusandus est. nam si veretur, accuses; non enim parvi auditum aesti- mabit. sin inverecundum animi ingenium possidet, tamen accuses; non enim probus est."
alterius autem
partis infirmatione hoc modo reprehendetur: "verum
si veretur, accusatione tua correctus ab errato recedet."
Enumeratio vitiosa intellegitur, si aut praeteritum
quiddam dicimus, quod velimus concedere, aut infir-
mum aliquid adnumeratum, quod aut contra dici possit
aut causa non sit, quare non honeste possimus con-
cedere. praeteritur quiddam in eiusmodi enumerationi-
bus: "quoniam habes istum equum, aut emeris oportet
aut hereditate possideas aut munere acceperis aut domi
tibi natus sit aut, si eorum nihil est, subripueris ne-
cesse est: si neque emisti neque hereditate venit ne-
que donatus est neque domi natus est: necesse est ergo
subripueris."