De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
hoc commode reprehenditur, si dici possit
ex hostibus equus esse captus, cuius praedae sectio
non venierit; quo inlato infirmatur enumeratio, quon-
iam id sit inductum, quod praeteritum sit in enume-
ratione. altero autem modo reprehendetur, si aut con-
tra aliquid dicetur, hoc est, si exempli causa, ut in
eodem versemur, poterit ostendi hereditate venisse, aut
si illud extremum non erit turpe concedere, ut si qui,
cum dixerint adversarii: "aut insidias facere voluisti
aut amico morem gessisti aut cupiditate elatus es",
amico se morem gessisse fateatur.
Simplex autem conclusio reprehenditur, si hoc, quod
sequitur, non videatur necessario cum eo, quod ante-
cessit, cohaerere. nam hoc quidem: "Si spiritum ducit,
vivit", "si dies est, lucet" eiusmodi est, ut cum priore
necessario posterius cohaerere videatur. hoc autem:
"si mater est, diligit", "si aliquando peccavit, numquam
corrigetur" sic conveniet reprehendi, ut demonstretur
non necessario cum priore posterius cohaerere. hoc
genus et cetera necessaria et omnino omnis argumen-
tatio et eius reprehensio maiorem quandam vim con-
tinet et latius patet, quam hic exponitur; sed eius
artificii cognitio eiusmodi est, ut non ad huius artis
partem aliquam adiungi possit, sed ipsa separatim
longi temporis et magnae atque arduae cognitionis in-
digeat. quare illa nobis alio tempore atque ad aliud
institutum, si facultas erit, explicabuntur; nunc his
praeceptionibus rhetorum ad usum oratorium conten-
tos nos esse oportebit. cum igitur ex iis, quae sumentur,
aliquid non concedetur, sic infirmabitur.