De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
remotum est, quod ultra quam satis est petitur, huius-
modi: "quodsi non P. Scipio Corneliam filiam Ti.
Graccho conlocasset atque ex ea duos Gracchos pro-
creasset, tantae seditiones natae non essent; quare hoc
incommodum Scipioni adscribendum videtur." huius-
modi est illa quoque conquestio:
Utinam ne in nemore Pelio securibus Caesae accidissent abiegnae ad terram trabes!longius enim repetita est, quam res postulabat. mala definitio est, cum aut communia describit, hoc modo: "seditiosus est is, qui malus atque inutilis civis"— nam hoc non magis seditiosi quam ambitiosi, quam calumniatoris, quam alicuius hominis improbi vim describit—; aut falsum quiddam dicit, hoc pacto: "sapientia est pecuniae quaerendae intellegentia;" aut aliquid non grave nec magnum continens, sic: "stul- titia est inmensa gloriae cupiditas." est haec quidem stultitia, sed ex parte quadam, non ex omni genere definita. controversum est, in quo ad dubium demon- strandum dubia causa affertur, hoc modo:
Eho tu, di, quibus est potestas motus superum atque inferum, Pacem inter sese conciliant, conferunt concordiam.
perspicuum est, de quo non est controversia: ut si
quis, cum Orestem accuset, planum faciat ab eo matrem
esse occisam. non concessum est, cum id, quod au-
getur, in controversia est, ut si quis, cum Ulixem ac-
cuset, in hoc maxime commoretur: indignum esse ab
homine ignavissimo virum fortissimum Aiacem ne-
catum. turpe est, quod aut eo loco, in quo dicitur, aut
eo homine, qui dicit, aut eo tempore, quo dicitur, aut
iis, qui audiunt, aut ea re, qua de agitur, indignum
propter inhonestam rem videtur. offensum est, quod
eorum, qui audiunt, voluntatem laedit: ut, si quis
apud equites Romanos cupidos iudicandi Caepionis