De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
consuesse eos, qui leges
scribant, exceptionibus uti. deinde oportet recitare
leges cum exceptionibus scriptas et maxime videre,
ecquae in ea ipsa lege, qua de agatur, sit exceptio ali-
quo in capite aut apud eundem legis scriptorem, quo
magis probetur eum fuisse excepturum, si quid exci-
piendum putaret; et ostendere causam accipere nihil
aliud esse nisi legem tollere, ideo quod, cum semel
causa consideretur, nihil attineat eam ex lege con-
siderare, quippe quae in lege scripta non sit. quod
si sit institutum, omnibus dari causam et potestatem
peccandi, cum intellexerint vos ex ingenio eius, qui
contra legem fecerit, non ex lege, in quam iurati sitis,
rem iudicare; deinde et ipsis iudicibus iudicandi et
ceteris civibus vivendi rationes perturbatum iri,
si
semel ab legibus recessum sit; nam et iudices neque,
quid sequantur, habituros, si ab eo, quod scriptum
sit, recedant, neque, quo pacto aliis probare possint,
quod contra legem iudicarint; et ceteros cives, quid
agant, ignoraturos, si ex suo quisque consilio et ex
ea ratione, quae in mentem aut in libidinem venerit,
non ex communi praescripto civitatis unam quamque
rem administrabit; postea quaerere ab iudicibus ipsis,
quare in alienis detineantur negotiis; cur rei publicae
munere impediantur, quo setius suis rebus et commo-
dis servire possint; cur in certa verba iurent; cur certo
tempore conveniant, cur certo discedant, nihil quis-
quam afferat causae, quo minus frequenter operam
rei publicae det, nisi quae causa in lege excepta sit;
an se legibus obstrictos in tantis molestiis esse aequum
censeant, adversarios nostros leges neglegere con-