De Inventione, Rhetorici libri duo qui vocantur de inventione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Stroebel, Eduard, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
item in omni causa naturam aut victum aut
studium aut fortunam aut aliquid eorum, quae personis
adtributa sunt, ad eam causam, qua commotum pec-
casse dicet, adiungere atque ex dispari quoque genere
culparum, si ex pari sumendi facultas non erit, inpro-
bare animum adversarii oportebit: si avaritia inductum
arguas fecisse et avarum eum, quem accuses, demon-
strare non possis, aliis adfinem vitiis esse doceas, et
ex ea re non esse mirandum, qui in illa re turpis aut
cupidus aut petulans fuerit, hac quoque in re eum
deliquisse. quantum enim de honestate et auctoritate
eius, qui arguitur, detractum est, tantundem de facul-
tate eius totius est defensionis deminutum. si nulli
affinis poterit vitio reus ante admisso demonstrari,
locus inducetur ille, per quem hortandi iudices erunt,
ut veterem famam hominis nihil ad rem putent per-
tinere. nam eum ante celasse, nunc manifesto teneri;
quare non oportere hanc rem ex superiore vita spec-
tari, sed superiorem vitam ex hac re inprobari, et
aut potestatem ante peccandi non fuisse aut causam;
aut, si haec dici non poterunt, dicendum erit illud
extremum, non esse mirum, si nunc primum deliquerit:
nam necesse esse eum, qui velit peccare, aliquando
primum delinquere. sin vita ante acta ignorabitur, hoc
loco praeterito et, cur praetereatur, demonstrato argu-
mentis accusationem statim confirmare oportebit.