Partitiones Oratoriae, Rhetorica Tomus II. Cicero, Marcus Tullius, creator; Wilkins, Augustus S. (Augustus Samuel), d. 1905, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
alia enim natura magna videntur, alia usu; natura,
ut caelestia, ut divina, ut ea quorum obscurae causae,
ut in terris mundoque admirabilia quae sunt, ex quibus
similibusque, si attendas, ad augendum permulta suppetunt;
usu, quae videntur hominibus aut prodesse aut obesse
vehementius, quorum sunt genera ad amplificandum tria.
Nam aut caritate moventur homines, ut deorum, ut patriae,
ut parentum; aut amore, ut fratrum, ut coniugum, ut
liberorum, ut familiarium; aut honestate, ut[*]ut (ante fam. ) om. P
virtutum maxi-
p.3017
meque earum quae ad communionem hominum et liberalitatem valent. Ex his et cohortationes sumuntur ad ea
retinenda et in eos a quibus ea violata sunt odia inci-
tantur, et miseratio nascitur. 17
proprius locus est augendi
in his rebus aut amissis aut amittendi periculo[*]Proprius ... periculo secl. Friedrich
. Nihil est
enim tam miserabile quam ex beato miser. Et hoc totum
est quod[*]est quod P: quidem
vulg.
moveat, si qua ex fortuna quis cadat et a quorum
caritate divellatur, quae amittat aut amiserit, in quibus
malis sit futurusve sit exprimitur[*]exprimitur P: exprimatur vulg.
breviter. Cito enim
exarescit lacrima, praesertim in alienis malis. Nec quic-
quam in amplificatione nimis enucleandum est, minuta est
enim omnis diligentia; hic autem locus grandia requirit.
illud iam sit iudici, quo quaque in causa genere utamur
augendi. In illis enim causis quae ad delectationem[*]delibera-
tionem P
exornantur ei loci tractandi sunt qui movere possunt exspecta-
tionem admirationem voluptatem; in cohortationibus autem
bonorum et malorum enumerationes et exempla valent
plurimum. In iudiciis accusatori fere quae ad iracundiam,
reo plerumque quae ad misericordiam pertinent: non num-
quam tamen et accusator misericordiam movere debet et
defensor iracundiam.
enumeratio reliqua est, laudatori
numquam, suasori non saepe, accusatori saepius quam reo
necessaria. Huius tempora duo sunt, si aut memoriae
diffidas eorum apud quos agas, vel intervallo temporis vel
longitudine orationis aut frequentatis firmamentis orationis
et breviter expositis vim est habitura causa maiorem.
reo
rarius utendum est
[*]est om. P
, quod ponenda sunt contraria, quorum
dissolutio in brevitate non lucebit, aculei pungent. Sed
erit in enumeratione vitandum, ne ostentatio memoriae
suscepta videatur esse puerilis. Id effugiet qui non omnia
minima repetet, sed brevi[*]brevi Manutius: brevia codd.
singula attingens pondera rerum
ipsa comprehendet.
p.3018
18