Brutus, Rhetorica Tomus II. Cicero, Marcus Tullius, creator; Wilkins, Augustus S. (Augustus Samuel), d. 1905, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
hic enim adtulit hanc artem omnium
artium maximam quasi lucem ad ea quae confuse ab aliis
aut respondebantur aut agebantur.
42
dialecticam mihi
videris dicere[*]dicere inquit L: inquit dicere cod. det.
, inquit. Recte, inquam, intellegis; sed
adiunxit etiam et litterarum scientiam et loquendi elegantiam, quae ex scriptis eius, quorum[*]quorum volumina multa Koch
similia nulla sunt,
facillime perspici potest. cumque discendi[*]dicendi FO2
causa duobus peritissimis operam dedisset, L. Lucilio Balbo C.
Aquilio Gallo, Galli hominis acuti et exercitati promptam
et paratam in agendo et in respondendo celeritatem subtilitate diligentiaque superavit; Balbi docti et eruditi hominis
p.1045
in utraque re consideratam tarditatem vicit expediendis
conficiendisque rebus. Sic et habet quod uterque eorum
habuit, et explevit quod utrique defuit. itaque ut Crassus
mihi videtur sapientius fecisse quam Scaevola—hic enim
causas studiose recipiebat, in quibus a Crasso superabatur;
ille se consuli nolebat[*]nolebat vulg.: solebat L
, ne qua in re inferior esset quam
Scaevola—, sic Servius sapientissime[*]sapientissime vulg.: apsentissume L
, cum[*]qui cum Eberhard
duae[*]duae H2: duo L (et sic saepe) civiles
artes ac forenses plurimum et laudis haberent et gratiae,
perfecit ut altera praestaret omnibus, ex altera tantum
assumeret quantum esset et ad tuendum ius civile et ad
obtinendam consularem dignitatem satis.
tum Brutus:
Ita prorsus, inquit, et antea putabam—audivi enim nuper
eum studiose et frequenter Sami, cum ex eo ius nostrum
pontificium, qua ex parte cum iure civili coniunctum esset,
vellem cognoscere—et nunc meum iudicium multo magis
confirmo testimonio et iudicio tuo; simul illud gaudeo,
quod et aequalitas vestra et pares honorum gradus et artium
studiorumque quasi finitima vicinitas tantum abest ab
obtrectatione et
[*]et add. vulg. (invidiaque cod. det.) invidia, quae solet lacerare plerosque, uti
ea[*]uti ea vulg.: ut in
(L) ea... exulcerari. . . conciliari Martha
[*]macerare maluit Madvig
non modo non exulcerare vestram gratiam sed etiam
conciliare videatur. Quali enim te erga ilium perspicio,
tali ilium in te voluntate iudicioque cognovi.
157
itaque doleo
et illius consilio et tua voce populum Romanum carere tam
diu; quod cum per se dolendum est tum multo magis
consideranti ad quos ista non tralata sint, sed nescio quo
pacto devenerint. Hic Atticus: Dixeram, inquit, a principio, de re publica ut sileremus; itaque faciamus. Nam
si isto modo volumus singulas res desiderare, non modo
querendi sed ne lugendi quidem finem reperiemus. 43
pergamus ergo, inquam, ad reliqua et institutum ordinem
p.1046
persequamur. Paratus igitur veniebat Crassus, exspectabatur, audiebatur; a principio statim, quod erat apud eum
semper accuratum, exspectatione dignus videbatur. Non
multa iactatio corporis, non inclinatio vocis, nulla inambulatio, non crebra supplosio pedis; vehemens[*]vehemens interdum et irata Campe
et interdum
irata eL plena iusti doloris oratio, multae et cum gravitate
facetiae; quodque difficile est, idem et perornatus et
perbrevis; iam in altercando invenit parem neminem.