De Republica, Cicero, Marcus Tullius, creator; Mueller, C. F. W. (Carl Friedrich Wilhelm), 1830-1903, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Hic ego, etsi eram perterritus non tam mortis metu
quam insidiarum a meis, quaesivi tamen, viveretne
ipse et Paulus pater et alii, quos nos extinctos arbitraremur. Immo vero, inquit, hi vivunt, qui e corporum vinculis tamquam e carcere evolaverunt, vestra
vero, quae dicitur, vita mors est. Quin tu aspicis ad
te venientem Paulum patrem? Quem ut vidi, equidem vim lacrimarum profudi, ille autem me complexus
atque osculans flere prohibebat.
15
Atque ego ut primum fletu represso loqui posse
coepi, Quaeso, inquam, pater sanctissime atque optime,
quoniam haec est vita, ut Africanum audio dicere, quid
moror in terris? quin huc ad vos venire propero?
Non est ita, inquit ille. Nisi enim deus is, cuius hoc
templum est omne, quod conspicis, istis te corporis
custodiis liberaverit, huc tibi aditus patere non potest.
Homines enim sunt hac lege generati, qui tuerentur
illum globum, quem in hoc templo medium vides,
quae terra dicitur, iisque animus datus est ex illis
sempiternis ignibus, quae sidera et stellas vocatis,
p.373
quae globosae et rotundae, divinis animatae mentibus,
circulos suos orbesque conficiunt celeritate mirabili.
Quare et tibi, Publi, et piis omnibus retinendus animus est in custodia corporis nec iniussu eius, a quo
ille est vobis datus, ex hominum vita migrandum est,
ne munus humanum adsignatum a deo defugisse videamini. 16
Sed sic, Scipio, ut avus hic tuus, ut ego,
qui te genui, iustitiam cole et pietatem, quae cum
magna in parentibus et propinquis, tum in patria
maxima est; ea vita via est in caelum et in hunc
coetum eorum, qui iam vixerunt et corpore laxati
illum incolunt locum, quem vides, (erat autem is
splendidissimo candore inter flammas circus elucens)
quem vos, ut a Graiis accepistis, orbem lacteum nuncupatis; ex quo omnia mihi contemplanti praeclara
cetera et mirabilia videbantur. Erant autem eae stellae, quas numquam ex hoc loco vidimus, et eae magnitudines omnium, quas esse numquam suspicati sumus, ex quibus erat ea minima, quae ultima a caelo,
citima a terris luce lucebat aliena. Stellarum autem
globi terrae magnitudinem facile vincebant. Iam ipsa
terra ita mihi parva visa est, ut me imperii nostri,
quo quasi punctum eius attingimus, paeniteret.
4
17
Quam cum magis intuerer, Quaeso, inquit Africanus, quousque humi defixa tua mens erit? Nonne
aspicis, quae in templa veneris? Novem tibi orbibus vel potius globis conexa sunt omnia, quorum
unus est caelestis, extumus, qui reliquos omnes complectitur, summus ipse deus arcens et continens ceteros; in quo sunt infixi illi, qui volvuntur, stellarum cursus sempiterni; cui subiecti sunt septem, qui
versantur retro contrario motu atque caelum; ex
quibus unum globum possidet illa, quam in terris
Saturniam nominant. Deinde est hominum generi
prosperus et salutaris ille fulgor, qui dicitur Iovis;
tum rutilus horribilisque terris, quem Martium dicitis; deinde subter mediam fere regionem sol obtinet,
p.374
dux et princeps et moderator luminum reliquorum,
mens mundi et temperatio, tanta magnitudine, ut
cuncta sua luce lustret et compleat. Hunc ut comites
consequuntur Veneris alter, alter Mercurii cursus, in
infimoque orbe luna radiis solis accensa convertitur.
Infra autem iam nihil est nisi mortale et caducum
praeter animos munere deorum hominum generi datos, supra lunam sunt aeterna omnia. Nam ea, quae
est media et nona, tellus, neque movetur et infima
est, et in eam feruntur omnia nutu suo pondera.
5
18
Quae cum intuerer stupens, ut me recepi, Quid?
hic, inquam, quis est, qui conplet aures meas tantus et tam dulcis sonus? Hic est, inquit, ille, qui
intervallis disiunctus inparibus, sed tamen pro rata
parte ratione distinctis inpulsu et motu ipsorum orbium efficitur et acuta cum gravibus temperans varios aequabiliter concentus efficit; nec enim silentio
tanti motus incitari possunt, et natura fert, ut extrema
ex altera parte graviter, ex altera autem acute sonent.
Quam ob causam summus ille caeli stellifer cursus,
cuius conversio est concitatior, acuto et excitato movetur sono, gravissimo autem hic lunaris atque infimus; nam terra nona inmobilis manens una sede
semper haeret complexa medium mundi locum. Illi
autem octo cursus, in quibus eadem vis est duorum,
septem efficiunt distinctos intervallis sonos, qui numerus rerum omnium fere nodus est; quod docti homines nervis imitati atque cantibus aperuerunt sibi
reditum in hunc locum, sicut alii, qui praestantibus
ingeniis in vita humana divina studia coluerunt.