De Senectute, De senectute; De amicitia; De divinatione. Cicero, Marcus Tullius, creator; Falconer, William Armistead, editor; Falconer, William Armistead, translator, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
Potest enim quicquam esse absurdius quam, quo
viae minus restet, eo plus viatici quaerere?
19
quarta restat causa, quae maxime angere
atque sollicitam habere nostram aetatem videtur,
appropinquatio mortis, quae certe a senectute non
potest esse longe. O miserum senem, qui mortem
contemnendam esse in tam longa aetate non viderit!
quae aut plane neglegenda est, si omnino exstinguit
animum, aut etiam optanda, si aliquo eum deducit
ubi sit futurus aeternus. atqui tertium certe nihil
inveniri potest.quid igitur timeam, si aut non
miser post mortem, aut beatus etiam futurus sum?
quamquam quis est tam stultus, quamvis sit adulescens, cui sit exploratum se ad vesperum esse victurum? quin etiam aetas illa multo pluris quam
nostra casus mortis habet: facilius in morbos incidunt adulescentes, gravius aegrotant, tristius curantur. itaque pauci veniunt ad senectutem; quod ni
ita accideret, melius et prudentius viveretur. mens
enim et ratio et consilium in senibus est, qui si nulli
fuissent, nullae omnino civitates fuissent.
sed redeo ad mortem impendentem. quod est
istud crimen senectutis, cum id ei videatis cum
adulescentia esse commune?
sensi ego in optimo
p.80
filio, tu in exspectatis ad amplissimam dignitatem
fratribus, Scipio, mortem omni aetati esse communem. At sperat adulescens diu se victurum,
quod sperare idem senex non potest. insipienter
sperat; quid enim stultius quam incerta pro certis
habere, falsa pro veris? At senex ne quod speret
quidem habet. At est eo meliore condicione quam
adulescens, quioniam[*]quoniam Reid; cum Mss.; quod Lambinus, Müller.
id quod ille sperat hic consecutus est: ille volt diu vivere, hic diu vixit.quamquam, o di boni, quid est in hominis natura
diu? da enim supremum tempus; exspectemus
Tartessiorum regis aetatem—fuit enim, ut scriptum
video, Arganthonius quidam Gadibus, qui octoginta
regnaverat annos, centum viginti vixerat—sed mihi
ne diuturnum quidem quicquam videtur, in quo est
aliquid extremum; cum enim id advenit, tum illud,
quod praeteriit, effluxit; tantum remanet, quod
virtute et recte factis consecutus sis. horae quidem
cedunt et dies et menses et anni, nec praeteritum
tempus umquam revertitur nec quid sequatur sciri
potest. quod cuique temporis ad vivendum datur,
eo debet esse contentus.
neque enim histrioni, ut placeat, peragenda
fabula est, modo in quocunque fuerit actu probetur;
neque sapientibus usque ad
"plaudite"
veniendum
est, breve enim tempus aetatis satis longum est ad
p.82
bene honesteque vivendum; sin processerit longius,
non magis dolendum est, quam agricolae dolent
praeterita verni temporis suavitate aestatem autumnumque venisse. ver enim tamquam adulescentia
significat ostenditque fructus futuros; reliqua autem
tempora demetendis fructibus et percipiendis accommodata sunt.