Epistulae ad Atticum, Epistulae Volume II, Pars Prior Pars Posterior Epistulae Ad Atticum. Cicero, Marcus Tullius, creator; Purser, Louis Claude, 1854-1932, editor
Made available under the Creative Commons Attribution 4.0 International License.
10.8
et res ipsa monebat et tu ostenderas et ego videbam de iis rebus quas
intercipi periculosum esset finem inter nos scribendi fieri tempus esse.
sed cum ad me saepe mea Tullia scribat orans ut quid in
Hispania geratur exspectem et semper adscribat idem videri tibi idque
ipse etiam ex tuis litteris intellexerim, non puto esse alienum me ad te quid de ea re
sentiam scribere.
consilium istud tunc esset prudens, ut mihi videtur, si nostras rationes ad
Hispaniensem casum accommodaturi essemus; quod fieri ...
necesse est enim aut, id quod maxime velim, pelli istum ab
Hispania aut trahi id bellum aut istum, ut confidere videtur,
apprehendere Hispanias. si pelletur, quam gratus aut quam
honestus tum erit ad Pompeium noster adventus, cum ipsum
Curionem ad eum transiturum putem? sin trahitur bellum, quid
exspectem aut quam diu? relinquitur ut, si vincimur in Hispania,
quiescamus. id ego contra puto. istum enim victorem magis
relinquendum puto quam victum et dubitantem magis quam fidentem suis rebus.
nam caedem video si vicerit et impetum in privatorum pecunias et exsulum
reditum et tabulas novas et turpissimorum honores et regnum non modo Romano
homini sed ne Persae quidem cuiquam tolerabile.
Tacita esse poterit indignitas nostra? pati poterunt oculi me cum
Gabinio sententiam dicere, et quidem illum rogari prius? praesto esse
clientem tuum Clodium, C. Atei Plaguleium, ceteros?
sed cur inimicos conligo, qui meos necessarios a me defensos nec videre in
curia sine dolore nec versari inter eos sine dedecore potero? quid si ne id
quidem est exploratum fore ut mihi liceat? scribunt enim ad me amici eius me
illi nullo modo satis fecisse quod in senatum non venerim. tamenne dubitemus
an ei nos etiam cum periculo venditemus, quicum coniuncti ne cum praemio quidem
voluimus esse?
deinde hoc vide, non esse iudicium de tota contentione in
Hispaniis, nisi forte iis amissis arma Pompeium abiecturum
putas, cuius omne consilium Themistocleum est. existimat enim
qui mare teneat eum necesse esse rerum potiri. itaque
numquam id egit ut Hispaniae per se tenerentur, navalis apparatus ei semper
antiquissima cura fuit. navigabit igitur, cum erit tempus, maximis classibus
et ad Italiam accedet. in qua nos sedentes quid erimus? nam
medios esse iam non licebit. classibus adversabimur igitur? quod
maius scelus aut tantum denique? quid turpius? †anuival dehic† in
absentis solus tuli scelus, eiusdem cum Pompeio et cum reliquis principibus
non feram?
quod si iam misso officio
periculi ratio habenda est, ab illis est periculum si peccaro, ab hoc si recte fecero,
nec ullum in his malis consilium periculo vacuum inveniri potest, ut non sit dubium quin
turpiter facere cum periculo fugiamus, quod fugeremus etiam cum salute.
†non simul cum Pompeio mare transierimus.
omnino
non potuimus†. exstat ratio dierum.
sed tamen (fateamur enim quod est) ne condimus quidem ut possimus.
fefellit ea me res quae fortasse non debuit, sed fefellit. pacem
putavi fore. quae si esset iratum mihi Caesarem esse, cum idem
amicus esset Pompeio, nolui. senseram enim quam idem essent.
hoc verens in hanc tarditatem incidi. sed adsequor omnia
si propero, si cunctor amitto.