Pro lege manilia, Pro Sex. Roscio, De imperio Cn. Pompei, Pro Cluentio, In Catilinam, Pro Murena, Pro Caelio, Cicero, Marcus Tullius, creator; Clark, Albert Curtis, 1859-1937, editor
causa quae sit videtis; nunc quid agendum sit ipsi[*]ipsi scripsi: illi H: om. cett. considerate. primum mihi videtur de genere belli, deinde de magnitudine, tum de imperatore deligendo esse dicendum. genus est eius belli[*]est eius belli H: est enim belli huius (eius E) modi EWt: est enim eius (huius ς) modi πδ quod maxime vestros animos excitare atque inflammare ad persequendi studium[*]ad... studium om. δ debeat. in quo agitur populi Romani gloria quae vobis a maioribus cum magna in omnibus rebus[*]omnibus rebus HE: rebus omnibus cett. tum summa in re militari tradita est; agitur salus sociorum atque amicorum pro qua multa maiores vestri magna et[*]magna et ante multa hab. t gravia bella[*]bella et gravia H gesserunt; aguntur certissima populi Romani vectigalia et maxima quibus amissis et pacis ornamenta et subsidia belli requiretis; aguntur bona multorum civium quibus est a vobis[*]a vobis nobis H et ipsorum causa et rei[*]et ipsorum causa et rei p. H: ipsorum et rei p. causa Et: ab ipsa re p. π: imperatoribus rei p. δ publicae consulendum.
3
et quoniam semper appetentes gloriae praeter ceteras gentis atque avidi laudis fuistis, delenda vobis est[*]est vobis Eb1 illa macula Mithridatico bello superiore concepta[*]concepta HE: suscepta cett. quae penitus iam[*]iam om. H insedit ac nimis inveteravit in populi Romani nomine, quod is qui uno die tota in Asia tot in civitatibus uno nuntio atque una significatione[*]significatione H: significatione litterarum cett. omnis [*]omnis scripsi: om. codd. (post -one) curavit HE: denotavit cett. civis Romanos necandos trucidandosque curavit, non modo adhuc poenam nullam suo dignam scelere[*]scelere dignam H suscepit sed ab illo tempore annum iam tertium et vicesimum regnat[*]et ita regnat om. tπ , et ita regnat ut se non Ponti[*]Ponti : Ponto cett. neque Cappadociae latebris occultare velit sed emergere ex[*]ex Ht: et E: e δπ patrio regno atque in vestris vectigalibus, hoc est in Asiae luce, versari.
etenim adhuc ita nostri cum illo rege contenderunt imperatores ut ab illo insignia victoriae, non victoriam reportarent. triumphavit L.(ucius) Sulla, triumphavit L.(ucius) Murena de Mithridate, duo fortissimi viri et summi imperatores, sed ita triumpharunt ut ille pulsus superatusque regnaret. verum tamen illis imperatoribus laus est tribuenda quod egerunt[*]egerunt triumphum H: egerunt tanta olim conieci: regem fregerunt coni. Müller , venia danda quod reliquerunt, propterea quod ab eo bello Sullam in Italiam res publica, Murenam Sulla revocavit.
4
Mithridates autem omne reliquum tempus non ad oblivionem veteris belli sed ad comparationem novi contulit. qui postea, cum[*]postea cum Benecke: postea quam (postquam ψ2) codd. maximas aedificasset ornassetque classis exercitusque permagnos quibuscumque ex gentibus potuisset comparasset[*]comparavisset H et se[*]et se HE: om. cett. Bosphoranis, finitimis suis, bellum inferre simularet, usque in Hispaniam legatos ac litteras[*]ac litteras electanis σψ1: electos viros bψ2 : Ecbatanis Naugerius (2) misit ad eos duces quibuscum tum bellum gerebamus, ut, cum duobus in locis disiunctissimis maximeque diversis uno consilio a binis[*]a binis E2tπ : binis H: ab unis cett. hostium copiis bellum terra marique gereretur, vos ancipiti contentione districti[*]districti Wδπ : destricti Et: distincti H de imperio dimicaretis.
sed tamen alterius partis periculum, Sertorianae atque Hispaniensis, quae multo plus firmamenti ac roboris habebat, Cn.(Gnaei) Pompei divino consilio ac singulari virtute depulsum est; in altera parte ita res ab[*]ab H: a cett. L.(Lucio) Lucullo, summo viro, est administrata ut initia illa rerum gestarum[*]rerum gestarum HEπ : gestarum rerum cett. magna atque praeclara non felicitati eius sed virtuti, haec autem extrema quae nuper acciderunt non culpae sed fortunae tribuenda esse videantur. sed de Lucullo dicam alio loco, et ita dicam, Quirites, ut neque vera laus ei detracta oratione mea neque falsa adficta[*]afficta π, Naugerius: ac ficta cett. esse videatur;